Sử dụng phương pháp trắc nghiệm trong giảng dạy môn Kinh tế chính trị
Đổi mới phương pháp dạy học là một nhiệm vụ quan trọng, một yêu cầu cấp thiết hiện nay ở Phân viện Báo chí và Tuyên truyền, nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Phương pháp giảng dạy hiện nay phải phát huy được tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của sinh viên; bồi dưỡng phương pháp tự học cho sinh viên, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức và thực tiễn của họ, đồng thời tác động đến tình cảm, tạo niềm vui và sự say mê, hứng thú học tập của sinh viên. Luật Giáo dục của nước ta được Quốc hội thông qua tháng 12 năm 1998 ở mục 2 điều 4 đã nêu rõ: "Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng năng lực tự học, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên". Đây là một quan điểm thể hiện một định hướng lớn trong việc đổi mới phương pháp dạy học ở nước ta hiện nay.
Phương pháp dạy học tích cực, về thực chất là cách dạy hướng tới việc học tập tích cực, chủ động, sáng tạo của sinh viên. Phương pháp này có một số đặc điểm cơ bản sau:
- Dạy học thông qua việc tổ chức các hoạt động của sinh viên.
- Dạy học chú trọng việc rèn luyện phương pháp tự học cho sinh viên.
- Tăng cường việc học tập cá nhân đồng thời mở rộng và phối hợp với việc học tập tập thể.
- Kết hợp tốt việc đánh giá của giảng viên với sự tự đánh giá của sinh viên...
Trong bài viết này, chúng tôi xin nêu lên một số suy nghĩ về phương pháp đánh giá trong giảng dạy môn kinh tế chính trị.
Như chúng ta đã biết, đánh giá là một khâu quan trọng không thể thiếu được trong quá trình dạy học. Một mặt, kiểm tra, đánh giá giúp cho sinh viên tự thấy mình đã tiếp thu được những điều vừa học đến mức độ nào, có những lỗ hổng kiến thức nào cần được bổ sung. Mặt khác, thông qua kiểm tra, đánh giá thì sinh viên có điều kiện để tái hiện, khái quát hoá, hệ thống hoá kiến thức và có cơ hội để phát triển năng lực sáng tạo của mình.
Có nhiều hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn kinh tế chính trị của sinh viên, trong đó hình thức trắc nghiệm đóng vai trò rất quan trọng. Theo các nhà giáo dục, trắc nghiệm trong giáo dục là một phương pháp nhằm để thăm dò một số đặc điểm năng lực trí tuệ của người học hoặc để kiểm tra, đánh giá một số kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo của người học. Trắc nghiệm có 2 hình thức: Trắc nghiệm vấn đáp và trắc nghiệm viết. Trong hai hình thức này thì hình thức trắc nghiệm viết được sử dụng phổ biến nhất. Sử dụng hình thức trắc nghiệm viết cho phép giảng viên có thể kiểm tra cùng một lúc toàn bộ sinh viên trong lớp và kiểm tra được năng lực trí tuệ của sinh viên.
Trắc nghiệm viết có hai loại: Trắc nghiệm chủ quan và trắc nghiệm khách quan.
Trắc nghiệm chủ quan là dùng những câu hỏi tự luận nhằm đòi hỏi sinh viên tự xây dựng câu trả lời. Câu trả lời có thể là một đoạn văn ngắn hay một tiểu luận. Với hình thức trắc nghiệm chủ quan, sinh viên có sự tự do diễn đạt quan điểm bằng ngôn ngữ của chính họ nên nó vừa đánh giá được mức độ lĩnh hội tri thức, vừa đánh giá được khả năng diễn đạt của sinh viên. Đồng thời cho phép sinh viên có thể đi sâu phân tích các mối quan hệ nhân quả, giải thích và chứng minh các quy luật. Tuy nhiên hình thức này không đo lường và đánh giá được những năng lực khác của sinh viên mà còn tạo ra hiện tượng học lệch, học tủ. Loại trắc nghiệm này phụ thuộc vào nhiều yếu tố chủ quan ngay từ khâu ra đề, đáp án và ở mức độ nào đó còn được chấm điểm một cách chủ quan.
Trắc nghiệm khách quan là loại trắc nghiệm trong đó có nhiều câu trả lời được cung cấp cho mỗi câu hỏi nhưng chỉ có một câu trả lời đúng hoặc câu trả lời tốt nhất. Loại trắc nghiệm này được gọi là khách quan vì nó đảm bảo tính khách quan trong chấm thi, kết quả chấm thi sẽ như nhau không phụ thuộc vào ý kiến đánh giá của người chấm. Với hình thức trắc nghiệm này, đề kiểm tra sẽ bao trùm toàn bộ nội dung môn học, hình thức các câu hỏi trắc nghiệm sẽ phong phú, đa dạng. Đồng thời cho phép giảng viên phân loại trình độ của sinh viên khá cao và tránh được hiện tượng học lệch, học tủ trong sinh viên.
Trắc nghiệm khách quan có một số dạng sau:
1. Dạng câu hỏi đúng, sai:
Đây là dạng câu hỏi được cho trước bằng một câu dẫn xác định đòi hỏi sinh viên phải trả lời câu hỏi đó đúng hay sai.
Ví dụ: Các câu sau đây câu nào đúng, câu nào sai?
a. Lao động cụ thể là một phạm trù lịch sử, nó phụ thuộc vào các hình thái kinh tế - xã hội.
b. Hàng hoá là sản phẩm của lao động nhằm thoả mãn nhu cầu của con người thông qua trao đổi, mua bán.
c. Cấu tạo hữu cơ của tư bản tăng lên sẽ làm cho năng suất lao động giảm.
d.Tập trung tư bản trực tiếp biểu hiện quan hệ giữa tư bản và lao động.
e. Trâu bò dùng để cày kéo là tư bản cố định còn trâu bò thịt là tư bản lưu động.
f. Địa tô chệnh lệch I là địa tô thu được do thâm canh tăng năng suất.
Dạng câu hỏi này đòi hỏi câu trả lời ngắn gọn, đồng thời buộc sinh viên phải suy nghĩ, nhớ lại kiến thức đã học trên lớp, trong sách; phân tích các câu trả lời và có cân nhắc mới đưa ra được câu trả lời đúng. Việc biên soạn các câu hỏi loại này đòi hỏi giảng viên phải chú ý đến cách diễn đạt các phạm trù kinh tế. Điều này tạo điều kiện rèn luyện cho sinh viên có sự say mê với các thuật ngữ kinh tế, giúp sinh viên đi sâu vào bản chất của những quan niệm kinh tế chính trị.
2. Dạng câu hỏi có nhiều sự lựa chọn:
Đây là dạng câu hỏi phổ biến nhất. ở dạng này, câu trả lời đúng được chọn từ nhiều phương án lựa chọn do đó làm giảm nhiều yếu tố đoán mò, yếu tố may rủi của sinh viên, đồng thời, dạng câu hỏi lựa chọn sẽ kích thích sinh viên phải suy nghĩ nhiều hơn và tạo điều kiện để giảng viên đánh giá đúng trình độ của sinh viên rõ ràng hơn.
Ví dụ 1:
Định nghĩa nào về thu nhập quốc dân sau đây là định nghĩa sai?
a, Thu nhập quốc dân là phần giá trị tổng sản phẩm xã hội được tạo ra trong một năm.
b, Thu nhập quốc dân là giá trị mới được tạo ra.
c, Thu nhập quốc dân là phần giá trị tổng sản phẩm còn lại sau khi khấu trừ giá trị của tư liệu sản xuất đã tiêu dùng trong năm ấy.
Ví dụ 2: tìm câu trả lời đúng nhất:
a, Nâng cao trình độ bóc lột sức lao động.
b, Nâng cao năng suất lao động xã hội.
c, Sự chênh lệch ngày càng tăng giữa tư bản sử dụng và tư bản tiêu dùng.
d, Quy mô của tư bản ứng trước.
e, Tất cả các nhân tố trên.
Ví dụ 3: Đẳng thức nào trong các đẳng thức sau đây là điều kiện cơ bản nhất cho tích luỹ và tái sản xuất mở rộng.
a. I(v+m) + II(v+m) > II (c+v+m)
b. I(v+m) > IIc
c. II (c+v+m) > Ic + IIc
d. Không có đẳng thức nào nêu trên.
Dạng câu hỏi loại này đòi hỏi sự đầu tư rất nhiều của giảng viên và khi nêu ra câu hỏi cần thận trọng để tránh chỗ không rõ ý nghĩa.
3. Dạng câu điền khuyết:
Đây là dạng câu hỏi yêu cầu sinh viên phải điền 1 hoặc một số từ cho một câu hỏi trực tiếp hay một nhận định chưa đầy đủ.
Ví dụ 1:
Tư bản là giá trị mang lại... bằng cách bóc lột công nhân làm thuê
Ví dụ 2:
Điền vào chỗ trống trong câu sau cho đúng:
Cấu tạo hữu cơ của tư bản là... của tư bản do... quyết định và phản ánh sự biến đổi của... đó.
4. Dạng câu hỏi không quy định cụ thể số lượng câu trả lời:
Đây là dạng câu hỏi mà số lượng câu trả lời tăng lên và không có sự quy định cụ thể số lượng câu trả lời là bao nhiêu. Dạng câu hỏi loại này sẽ giúp sinh viên rèn luyện kỹ năng hệ thống hoá một khối lượng lớn những khái niệm kinh tế cụ thể và giúp sinh viên hiểu được một sự thật là trong việc nghiên cứu các khái niệm kinh tế không những cần thiết nhớ các tên gọi của chúng mà điều quan trọng là phải giải thích được những đặc điểm cơ bản của các khái niệm ấy.
Ví dụ: từ các yếu tố được liệt kê dưới đây, hãy chỉ rõ yếu tố nào là tư bản cố định:
a, Nguyên liệu dùng để sản xuất ra sản phẩm.
b, Máy móc, thiết bị.
d, Xăng, dầu.
e, Nhà xưởng, kho tàng.
Với ví dụ này trước khi xác định các yếu tố nào là tư bản cố định, sinh viên cần nắm chắc những đặc điểm cơ bản sau: tư bản cố định trước hết là bộ phận tư bản tồn tại dưới hình thái tư liệu lao động trong quá trình sản xuất, giá trị của nó chỉ chuyển từng phần sang sản phẩm; chúng vẫn giữ nguyên hình thái hiện vật của chúng trong nhiều chu trình sản xuất; chỉ có qua một số năm nhất định chúng mới cần thay thế hình thái tự nhiên ban đầu.
Có thể nói việc sử dụng phương pháp trắc nghiệm trong giảng dạy môn kinh tế chính trị có vị trí đặc biệt trong việc kiểm tra và tự kiểm tra của sinh viên. Mục tiêu cơ bản của việc sử dụng phương pháp này là phải nhằm giúp cho sinh viên nắm vững những khái niệm và phạm trù của môn kinh tế chính trị; dạy cho sinh viên có kỹ năng xác định đúng đắn những đặc điểm nổi bật của các khái niệm, phạm trù ấy; đồng thời củng cố các kiến thức đã học và hoàn thiện quá trình tiếp thu kiến thức của sinh viên./.
Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Báo chí và Tuyên truyền số 3 (tháng 5+6).2005
Bài liên quan
- Chính sách phân quyền của chủ nghĩa tân tự do trong quản lý giáo dục đại học – Kinh nghiệm triển khai tại một số nước và gợi ý đối với Việt Nam
- Học viện Báo chí và Tuyên truyền làm việc với đoàn Kiểm tra Cục Quản lý chất lượng, Bộ Giáo dục và Đào tạo
- Mô hình Hội đồng trường đại học trên thế giới và những khó khăn khi áp dụng tại Việt Nam
- Học viện Báo chí và Tuyên truyền: Tưng bừng Ngày hội Tư vấn Tuyển sinh - Hướng nghiệp - Việc làm "AJC OPEN DAY - JOB FAIR 2024"
- Đào tạo và sử dụng đội ngũ trí thức tinh hoa Việt Nam trong thời kỳ đổi mới: Thành tựu và những vấn đề đặt ra
Xem nhiều
- 1 Thông báo tuyển sinh Chương trình Cử nhân quốc tế Quảng cáo, Quan hệ công chúng và Thương hiệu năm 2024
- 2 Chính sách phân quyền của chủ nghĩa tân tự do trong quản lý giáo dục đại học – Kinh nghiệm triển khai tại một số nước và gợi ý đối với Việt Nam
- 3 Báo Quân đội nhân dân trao giải Cuộc thi viết "Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới" lần thứ ba (năm 2023-2024)
- 4 Học viện Báo chí và Tuyên truyền làm việc với đoàn Kiểm tra Cục Quản lý chất lượng, Bộ Giáo dục và Đào tạo
- 5 Học viện tổ chức chúc mừng Tết cổ truyền Bunpimay năm 2024 cho lưu học sinh nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào
- 6 Nhiều đóng góp có giá trị vào Đề cương chi tiết Báo cáo Tổng kết 40 năm đổi mới
Liên kết
- Báo điện tử đảng cộng sản việt nam
- Báo nhân dân
- Báo Quân đội nhân dân
- Cổng thông tin điện tử Học viện Báo chí và Tuyên truyền
- Cổng thông tin điện tử Học viện Chính trị quốc gia hồ chí minh
- Tạp chí Cộng sản
- Tạp chí Giáo dục lý luận
- Tạp chí Giáo dục và Xã hội
- Tạp chí Khoa học xã hội và Nhân văn
- Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam
- Tạp chí Lý luận chính trị
- Tạp chí Nghiên cứu con người
- TẠP CHÍ Nghiên cứu dân tộc
- Tạp chí Người làm báo
- Tạp chí Nội chính
- Tạp chí Quản lý Nhà nước
- Tạp chí Tổ chức Nhà nước
- Tạp chí Tuyên giáo
- Tạp chí Xây Dựng Đảng
- Thư viện số Học viện Báo chí và Tuyên truyền
- Trang thông tin điện tử Hội đồng Lý luận Trung ương
Báo Quân đội nhân dân trao giải Cuộc thi viết "Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới" lần thứ ba (năm 2023-2024)
Ngày 24/4/2024, tại Nhà hát lớn, Hà Nội, Báo Quân đội nhân dân phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam và Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội tổ chức Lễ tổng kết, trao giải Cuộc thi viết “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới” lần thứ ba (năm 2023-2024), phát động Cuộc thi viết lần thứ tư (năm 2024-2025). Học viện Báo chí và Tuyên truyền được trao 01 giải tập thể, 01 giải nhất, 02 giải khuyến khích.
Chính sách phân quyền của chủ nghĩa tân tự do trong quản lý giáo dục đại học – Kinh nghiệm triển khai tại một số nước và gợi ý đối với Việt Nam
Chính sách phân quyền của chủ nghĩa tân tự do trong quản lý giáo dục đại học – Kinh nghiệm triển khai tại một số nước và gợi ý đối với Việt Nam
Chính sách phân quyền là một trong những xu hướng đáng chú ý trong chính sách giáo dục trên toàn thế giới dưới tác động của toàn cầu hóa và chủ nghĩa tân tự do (neoliberalism - một trường phái kinh tế và chính trị tập trung vào việc giảm sự can thiệp của chính phủ trong kinh tế và thúc đẩy tự do kinh doanh và thị trường). Phân quyền được hiểu là sự chuyển giao quyền quyết định về chính sách, kế hoạch, điều hành và phân bổ nguồn lực từ Bộ đến các sở và các trường học. Cơ cấu quản lý như vậy sẽ tăng cường quyền tự chủ và năng lực cạnh tranh giữa các trường, nhưng cũng có thể gia tăng khoảng cách giữa mục tiêu giáo dục và thành tích học tập. Trong bối cảnh quản lý tập trung của Việt Nam, câu hỏi liệu việc phân quyền có thể giúp giáo dục đại học giải quyết các vấn đề về chất lượng, sự bình đẳng và trách nhiệm giải trình hay không vẫn chưa được trả lời thỏa đáng. Vì vậy, bài báo này sẽ làm rõ một số vấn đề về chính sách phân quyền của chủ nghĩa tân tự do trong quản lý giáo dục đại học và bài học kinh nghiệm từ một số nước qua thực tế triển khai.
Học viện Báo chí và Tuyên truyền làm việc với đoàn Kiểm tra Cục Quản lý chất lượng, Bộ Giáo dục và Đào tạo
Học viện Báo chí và Tuyên truyền làm việc với đoàn Kiểm tra Cục Quản lý chất lượng, Bộ Giáo dục và Đào tạo
Ngày 09/04//2024, đoàn Kiểm tra Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD&ĐT do TS. Lê Mỹ Phong, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng làm Trưởng đoàn, có buổi làm việc tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền về công tác đảm bảo và kiểm định chất lượng giáo dục.
Mô hình Hội đồng trường đại học trên thế giới và những khó khăn khi áp dụng tại Việt Nam
Mô hình Hội đồng trường đại học trên thế giới và những khó khăn khi áp dụng tại Việt Nam
Giáo dục đại học Việt Nam đang từng bước hội nhập sâu rộng nhằm thích ứng hơn với sự thay đổi nhanh chóng của thời đại. Trong bối cảnh đó, chủ trương của Đảng và Nhà nước về tự chủ đại học được coi là chính sách ưu tiên hàng đầu, phù hợp với sự phát triển của hệ thống giáo dục trên thế giới. Trong khi Hội đồng trường (HĐT) đại học là một thiết chế rất phổ biến ở các quốc gia phương Tây, việc áp dụng mô hình này ở Việt Nam vẫn còn gặp nhiều khó khăn dù nước ta đã có những quy định khá cụ thể trong luật. Bài viết nhằm tìm hiểu mô hình HĐT đại học ở một số quốc gia trên thế giới và chỉ ra những khó khăn đối với các trường đại học ở Việt Nam khi thực hiện mô hình quản trị mới này.
Học viện Báo chí và Tuyên truyền: Tưng bừng Ngày hội Tư vấn Tuyển sinh - Hướng nghiệp - Việc làm "AJC OPEN DAY - JOB FAIR 2024"
Học viện Báo chí và Tuyên truyền: Tưng bừng Ngày hội Tư vấn Tuyển sinh - Hướng nghiệp - Việc làm "AJC OPEN DAY - JOB FAIR 2024"
Sáng 07/4/2024, Học viện Báo chí và Tuyên truyền tưng bừng tổ chức Ngày hội Tư vấn Tuyển sinh - Hướng nghiệp - Việc làm "AJC OPEN DAY - JOB FAIR 2024". Đây là cơ hội để học sinh THPT có thể cập nhật thông tin nhanh chóng, đầy đủ và chính xác nhất về tất cả các ngành nghề đang được đào tạo tại Học viện. Sự kiện này còn tạo điều kiện để sinh viên tiếp cận với các nhà truyền thông, doanh nghiệp và nhà tuyển dụng uy tín trên cả nước để tìm hiểu sâu hơn những nhu cầu thực tế của các nhà tuyển dụng.
Bình luận